Gentherapie: innovatief en veelbelovend
De weg naar een medicijn voor spierziekten leek tot voor kort pijnlijk lang en ingewikkeld. Nu is er hoop, dankzij gentherapie.
Dit onderzoek is onderdeel van ons Onderzoeksprogramma Gentherapie. Het doel van dit programma is om binnen vijf jaar gentherapie te testen bij mensen met een spierziekte in Nederland. Hiermee wil het Spierfonds de strijd tegen spierziekten een ongeëvenaarde impuls geven. De komende vijf jaar is hier zo’n vijf miljoen euro voor nodig. Help jij mee gentherapie mogelijk te maken?
De ziekte van Pompe wordt veroorzaakt door een fout in het erfelijk materiaal, het DNA. Door deze fout, in het GAA-gen, wordt het enzym GAA niet (voldoende) aangemaakt. Dit zorgt voor een verstoorde stofwisseling, waardoor de spieren niet of niet goed functioneren. Voor de ziekte van Pompe bestaat een medicijn, enzymtherapie. Hierbij wordt het ontbrekende GAA-enzym om de week via een infuus toegediend. Helaas reageert niet iedereen even goed op deze behandeling. Daarom wordt hard gewerkt aan een alternatief: gentherapie.
Het doel van dit deelonderzoek is om gentherapie voor de ziekte van Pompe verder te ontwikkelen. De onderzoekers willen een gezonde versie van het defecte GAA-gen in het lichaam brengen. Dat doen ze via een beenmergtransplantatie. Hiervoor halen de onderzoekers stamcellen uit het beenmerg van de patiënt. Via een aangepast virus (dat niet ziek maakt) wordt een gezonde versie van het GAA-gen aan deze beenmergcellen gegeven. De beenmergcellen bouwen dit gen in het eigen DNA in. Vervolgens worden de gecorrigeerde beenmergcellen teruggegeven aan de patiënt. Hier zullen ze bloedcellen gaan aanmaken die het ontbrekende enzym zelf kunnen produceren.
In de eerste fase van het onderzoek is het uiteindelijke gentherapieproduct ontworpen. De onderzoekers hebben een aantal modificaties ingebouwd die de veiligheid en werkzaamheid mogelijk nog verder verbeteren. Op dit moment zijn ze bezig om de effecten van deze modificaties te analyseren. Daarnaast hebben ze een bedrijf gevonden dat een eerste testbatch van de gentherapie gaat produceren.
De weg naar een medicijn voor spierziekten leek tot voor kort pijnlijk lang en ingewikkeld. Nu is er hoop, dankzij gentherapie.
Prof. dr. Pim Pijnappel & prof. dr. Ans van der Ploeg
Erasmus MC
€ 600.000,- (deel 1)
Pim Pijnappel is moleculair bioloog in het Erasmus MC. Hier doet hij onderzoek naar metabole ziekten, en in het bijzonder de ziekte van Pompe. Hij werkt onder andere aan stamceltherapie als behandeling voor deze ziekten.