Voorbereiding op gentherapie voor de ziekte van Pompe

Achtergrond van het onderzoek

De ziekte van Pompe is een erfelijke spierziekte die succesvol te behandelen is. Maar deze behandeling slaat helaas niet bij iedereen even goed aan en veel mensen houden last van restverschijnselen. Daarom wordt er hard gewerkt aan een alternatief: gentherapie. Hierbij worden stamcellen bij de patiënt afgenomen, gecorrigeerd in het laboratorium en vervolgens teruggegeven. De eerste resultaten zijn veelbelovend. In een model voor de ziekte werkt deze therapie erg goed voor de spieren en bereikt het ook andere organen zoals de hersenen. Daarnaast heeft gentherapie als voordeel dat het een langdurig resultaat geeft.

Doel van het onderzoek

De onderzoekers in het Erasmus MC willen gentherapie voor de ziekte van Pompe verder ontwikkelen. Maar voordat deze behandeling bij mensen kan worden getest, is het nodig om te weten wat de gevolgen zijn van de ziekte voor de hersenen. En om deze gevolgen te kunnen meten, zodat het effect van de nieuwe behandeling aangetoond kan worden. Dat is het doel van dit onderzoek, waar 120 mensen met de kindervorm van de ziekte van Pompe in Europa aan zullen deelnemen. De resultaten van dit onderzoek zijn onmisbaar voor de verdere ontwikkeling van gentherapie voor de ziekte van Pompe.

Tussentijdse resultaten

Om de langetermijneffecten in kaart te brengen, hebben de onderzoekers de data geanalyseerd van alle Nederlandse patiënten die met enzymtherapie behandeld zijn. Daarbij is een duidelijk onderscheid te zien tussen patiënten die voor 2010 zijn gestart met behandeling en die na 2010 zijn gestart met behandeling toen de dosis is verhoogd en immunomodulatie (een behandeling om een immuunreactie op enzymtherapie te voorkomen) is geïntroduceerd. Het effect van de behandeling is hierdoor aanzienlijk verbeterd. De meeste patiënten overleven en leren lopen. Toch raakt een deel van de lopende patiënten later rolstoel gebonden. Analyse van de spierfunctie, spierkracht en longfunctie laat zien dat deze aanvankelijk verbeteren maar daarna ook weer kunnen verslechteren.

Om te onderzoeken wat de gevolgen van de ziekte zijn voor de hersenen, hebben de onderzoekers MRI-scans onderzocht die in de loop der tijd zijn genomen van patiënten tussen de 2 en 23 jaar oud. Daarin zagen ze dat er in de hersenen veranderingen optreden die met de tijd toenemen. Deze wijzen erop dat de communicatie tussen hersengebieden mogelijk is verstoord.

Als laatste hebben de onderzoekers zich gericht op het zoeken van een biomarker die de aantasting van de hersenen in kaart kan brengen. Ze ontdekten dat het eiwit ‘neurofilament light’ verhoogd is bij patiënten met de klassieke vorm van Pompe en stijgt met de leeftijd. Deze stijging gaat samen met een afname in de snelheid waarmee iemand informatie kan verwerken. Dit eiwit heeft dus de potentie om als biomarker gebruikt te worden om het effect van medicijnen op de hersenen te meten.