Op weg naar therapie op maat voor SMA

Met de komst van nieuwe medicijnen voor SMA is het nu erg belangrijk om na te gaan of mensen verschillend op deze medicijnen reageren en waarom dit zo is. Zo kan per persoon de beste behandeling gekozen worden. Dat is het doel van dit onderzoek, dat we met de opbrengsten van de campagne ‘SMA de wereld uit!‘ konden financieren.

Kom in actie voor 'SMA de wereld uit!'

Achtergrond van het onderzoek

Het onderzoek naar SMA bevindt zich in een cruciale fase. Medicijnen die aangrijpen op de oorzaak van deze spierziekte – het tekort aan SMN-eiwit – komen voor steeds meer mensen beschikbaar. Ondanks dat de meeste mensen met SMA baat hebben bij deze behandelingen, is de grote variatie in de mate van vooruitgang bij verschillende patiënten opvallend. Helaas is het op dit moment niet mogelijk om vooraf te voorspellen welke van deze medicijnen het meeste effect zal hebben. Daarnaast is het vaak niet mogelijk het beloop van de ziekte precies te voorspellen. Dit komt door onvoldoende kennis over de genetische en moleculaire veranderingen die SMA veroorzaken.

Doel van het onderzoek

Het uiteindelijke doel van dit onderzoek is om per individu te kunnen voorspellen welk medicijn het meeste effect zal hebben. Om dit te bereiken, zullen de onderzoekers met een nieuwe, geavanceerde techniek het DNA rondom de SMN-genen in kaart brengen. Zo hopen ze specifieke variaties te identificeren die de variabiliteit in therapierespons en ziekte-ernst kunnen verklaren. Daarnaast willen de onderzoekers in cellijnen van dezelfde patiënten de koppeling maken tussen genetische variatie, de werking van de cellen en het effect van medicatie hierop. Hiermee ontstaat een totaalbeeld van de verschillen tussen patiënten, waarmee het mogelijk wordt om op fundamenteel niveau te begrijpen waar verschillen in ziektebeloop, ziekte-ernst en therapierespons door ontstaan.

Tussentijdse resultaten

De onderzoekers zijn inmiddels twee jaar bezig. De afgelopen jaren hebben ze de techniek om de SMN-genen in kaart te brengen, getest en verder geoptimaliseerd. Het toepassen van deze nieuwe methode heeft de onderzoekers in staat gesteld voor het eerst het DNA rondom de SMN-genen in kaart te brengen.

Verder hebben de onderzoekers huidcellen (fibroblasten) van patiënten in kweek gebracht. Met deze cellen kan de ziekte op moleculair niveau worden onderzocht. In het afgelopen jaar hebben ze nog meer huidcellen verzameld van gezonde donoren en verschillende SMA-patiënten. De onderzoekers hebben tot nu toe 7 gezonde donoren en 27 verschillende cellijnen van SMA-patiënten onderzocht om de variatie in SMN-hoeveelheid te bepalen. Daarnaast hebben de onderzoekers gezien dat het mogelijk is om in huidcellen van patiënten variatie in het effect van therapieën te meten. Ook lukt het de onderzoekers om veranderingen die op moleculair niveau optreden na behandeling per patiënt gedetailleerd te bepalen.

Het komende jaar zal er vooral op gericht zijn te onderzoeken in hoeverre de bevindingen van het afgelopen jaar te bevestigen zijn in samples van de biobank.