Prof. dr. Jeroen Pasterkamp
Jeroen Pasterkamp is neurobioloog in het UMC Utrecht. Hier doet hij onder andere onderzoek naar het ziektemechanisme van de spierziekte ALS.
Erfelijke veranderingen in ataxine-2 zijn een belangrijke risicofactor voor het ontwikkelen van de spierziekte ALS. In dit onderzoek zal de werking van ataxine-2 bekeken worden en een mogelijke therapie gericht op deze risicofactor worden getest.
Helaas is de oorzaak van de spierziekte ALS nog grotendeels onbekend. Wel zijn er in de afgelopen jaren een flink aantal veranderingen in het erfelijk materiaal ontdekt die ALS veroorzaken. Dit heeft belangrijke kennis opgeleverd over de ziekte, maar de grote verscheidenheid in veranderingen bemoeilijkt de ontwikkeling van een effectieve therapie. Naast deze erfelijke veranderingen die ALS veroorzaken, zijn er ook erfelijke veranderingen die het risico op ALS vergroten en/of het verloop van de ziekte beïnvloeden. Deze erfelijke veranderingen worden risicofactoren genoemd. Een van de belangrijkste risicofactoren die nu bekend zijn is ataxine-2. Omdat ataxine-2 de nadelige eigenschappen van een aantal andere ALS genen versterkt, zou een therapie gericht op ataxine-2 effectief kunnen zijn voor een breed spectrum van ALS patiënten.
Het doel van dit onderzoek is meer te weten te komen over de rol van ataxine-2 bij ALS. De onderzoekers gaan dit bekijken in motorische zenuwcellen van ALS-patiënten, die in het laboratorium gemaakt kunnen worden van huidcellen. Wanneer deze veranderingen bekend zijn, zal onderzocht worden of ze voorkomen of teruggedraaid kunnen worden met behulp van zogenaamde antisense therapie. De toepassing van antisense therapie heeft al veelbelovende resultaten laten zien bij andere ziekten, zoals de ziekte van Duchenne. Het uiteindelijke doel van dit project is om een effectieve behandeling voor ALS te ontwikkelen.
Door middel van stamceltechnologie maakten de onderzoekers motorische zenuwcellen van ALS-patiënten met ataxine-2 veranderingen en van controlepersonen. Ze vonden een groot aantal afwijkingen in de zenuwcellen van ALS-patiënten, waaronder verschillen in elektrische activiteit en metabolisme. Deze afwijkingen kunnen bijdragen aan het ziekteproces van ALS. De onderzoekers testten ook een antisense therapie in het laboratorium. Deze bleek echter niet specifiek genoeg en zorgde voor ongewenste veranderingen in gezond ataxine-2 en andere eiwitten. In de toekomst zullen de onderzoekers daarom andere vormen van antisense therapie testen om te onderzoeken of deze wel effectief en specifiek zijn.
Prof. dr. Jeroen Pasterkamp
UMC Utrecht
€ 249.749,- (cofinanciering Hersenstichting)
Jeroen Pasterkamp is neurobioloog in het UMC Utrecht. Hier doet hij onder andere onderzoek naar het ziektemechanisme van de spierziekte ALS.